Σε νέα κλιμάκωση μπαίνει ο εμφύλιος πόλεμος στο Σουδάν καθώς ο στρατός βομβάρδισε χθες Τετάρτη τους παραστρατιωτικούς χρησιμοποιώντας βαρύ πυροβολικό στο Χαρτούμ. Νωρίτερα είχε αποσύρει τους απεσταλμένους του από τις συνομιλίες υπό την αιγίδα των ΗΠΑ και της Σαουδικής Αραβίας με σκοπό να υπάρξει κατάπαυση του πυρός και να επιτραπεί η παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας στο Σουδάν, όπου ο πληθυσμός απειλείται από λιμό.
Στο βόρειο και στο νότιο τμήμα της πρωτεύουσας, βάσεις των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (ΔΤΥ) του στρατηγού Μοχάμεντ Χαμντάν Ντάγκλο μπήκαν στο στόχαστρο των κανονιών του στρατού του στρατηγού Άμπντελ Φάταχ αλ Μπουρχάν, ανέφεραν κάτοικοι στο Γαλλικό Πρακτορείο. Ακούγονταν «πυρά βαρέος πυροβολικού από βάσεις του στρατού» στο βόρειο τμήμα της πόλης, εξήγησε κάτοικος της πρωτεύουσας, την 47η ημέρα του πολέμου που έχει στοιχίσει τη ζωή σε τουλάχιστον 1.800 ανθρώπους, κατά υπολογισμούς της ACLED, μη κυβερνητικής οργάνωσης που παρακολουθεί συστηματικά ένοπλες συρράξεις. Άλλος κάτοικος μίλησε για «βομβαρδισμούς του πυροβολικού του στρατού εναντίον του αρχηγείου των ΔΤΥ στη Σάλχα, στο νότιο Χαρτούμ». Στο αρχηγείο αυτό, από τα μεγαλύτερα των παραστρατιωτικών στην πρωτεύουσα, βρίσκεται μεγάλο μέρος του οπλοστασίου τους.
Δεκαεννέα άνθρωποι σκοτώθηκαν και άλλοι 106 τραυματίστηκαν από βομβαρδισμούς σε μια αγορά σε μια φτωχή περιοχή νότια του Χαρτούμ, ανακοίνωσε το Σουδανέζικο Συνδικάτο Γιατρών, σύμφωνα με τον Guardian. Έξι οβίδες τανκ εκτοξεύτηκαν από την αλ-Σαχάρα, μια από τις λίγες περιοχές που ελέγχει ο στρατός στο Χαρτούμ, και στόχευσαν τη συνοικία Μάγιο, μια περιοχή που δεν βρίσκεται κοντά σε στρατιωτικό στόχο, είπαν κάτοικοι.
Η ομάδα γιατρών ανέφερε σε ανακοίνωσή της: «Τα κρούσματα αυξάνονται, το ιατρικό προσωπικό βρίσκεται υπό πίεση να αντιμετωπίσει τόσες πολλές περιπτώσεις με περιορισμένο προσωπικό, καλούμε όλους τους γιατρούς και τα ιατρικά στελέχη που βρίσκονται κοντά να έρθουν στο νοσοκομείο για να μπορέσουν να βοηθήσουν όσο μπορούν».
«Πραγματικά ήταν η χειρότερη μέρα που είδα από την αρχή του πολέμου, σκηνές που θα θυμάμαι πάντα με γυναίκες και παιδιά και άνδρες σε απαίσια κατάσταση», είπε ο Abdelmotal Saboon, κάτοικος της περιοχής και εθελοντής στο κοντινό νοσοκομείο al-Bashair. «Κανείς δεν έχει την πολυτέλεια να φύγει από εδώ, όλοι οι συγγενείς μας είναι εδώ, δεν μπορούν να φύγουν», είπε ο Μοχάμεντ Ζέιν, άλλος κάτοικος της Μάγιο.
Νοσοκομεία και σπίτια κατειλημμένα
Νωρίτερα χθες στην Τζέντα, στη Σαουδική Αραβία, οι απεσταλμένοι του στρατού Μπουρχάν «διέκοψαν τις διαπραγματεύσεις» σε εξέλιξη επί σχεδόν έναν μήνα με σκοπό να εφαρμοστεί εκεχειρία η οποία στη θεωρία θα άνοιγε τον δρόμο για να φύγουν παγιδευμένοι άμαχοι και να διανεμηθεί ανθρωπιστική βοήθεια.
Ο στρατός πήρε αυτή την απόφαση «επειδή οι αντάρτες ουδέποτε έθεσαν σε εφαρμογή ένα από τα σημεία της προσωρινής συμφωνίας εκεχειρίας, που προβλέπει την αποχώρησή τους από νοσοκομεία και κατοικίες, και δεν σταματούν να παραβιάζουν την εκεχειρία», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο αξιωματούχος του στρατιωτικού καθεστώτος του Σουδάν. Από το ξέσπασμα της ένοπλης σύρραξης, σύλλογος σουδανών γιατρών καταγγέλλει πως πολλά νοσοκομεία και σπίτια έχουν καταληφθεί από τους αντιμαχόμενους.
The UN Security Council has renewed sanctions and an arms embargo imposed on South Sudan for an additional year, including asset freezes and travel bans on some individuals.
The arms embargo was extended until May next year.https://t.co/9Su9Op96yl pic.twitter.com/V6pmHMYOXr
— BBC News Africa (@BBCAfrica) May 31, 2023
Χθες το υπουργείο Υγείας ανακοίνωσε το κλείσιμο εννιά νοσοκομείων στην Αλ Τζαζίρα, πολιτεία που γειτονεύει με το νότιο Χαρτούμ κι έχει υποδεχθεί δεκάδες χιλιάδες οικογένειες εκτοπισμένων, «εξαιτίας της παρουσίας των ΔΤΥ, που απειλούν το προσωπικό και τον εφοδιασμό» των δομών υγείας αυτών. Τα τρία τέταρτα των νοσοκομείων στις εμπόλεμες ζώνες έχουν τεθεί εκτός λειτουργίας, σύμφωνα με συλλογικό όργανο των γιατρών. Τα υπόλοιπα καλούνται να αντεπεξέλθουν με το υλικό τους σχεδόν εντελώς εξαντλημένο και χωρίς καν να μπορούν να βάλουν μπρος τις γεννήτριες, ελλείψει καυσίμων.
Στο Χαρτούμ, κάτοικοι λένε πως τους έδιωξαν από τα σπίτια τους μέλη των ΔΤΥ. Κάποιοι φιλοξενήθηκαν από γείτονές τους καθώς οι παραστρατιωτικοί εγκαταστάθηκαν σε αυτά, ή τα μετέτρεψαν σε θέσεις μάχης. Ήδη προτού ξεσπάσει ο πόλεμος τη 15η Απριλίου, ο ένας Σουδανός στους τρεις πείναγε, οι πολύωρες διακοπές της ηλεκτροδότησης ήταν καθημερινές, το σύστημα υγείας στα όρια της κατάρρευσης.
Μέχρι τώρα δεν έχει ανοίξει κανένας διάδρομος για να περάσει ανθρωπιστική βοήθεια, που έχουν απόλυτη ανάγκη πλέον 25 από τα 45 εκατομμύρια κατοίκους του Σουδάν, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Τα λιγοστά εφόδια που μπόρεσαν να διανεμηθούν δεν καλύπτουν παρά μόνο μέρος των άμεσων αναγκών. Η κατάσταση γίνεται ολοένα πιο κρίσιμη κάθε μέρα που περνάει: η χώρα βρίσκεται στα πρόθυρα λιμού και η περίοδος των βροχών πλησιάζει και θα διευκολύνει την εξάπλωση επιδημιών. Πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι, οι περισσότεροι Σουδανοί, αλλά και πρόσφυγες στο Σουδάν, αναγκάστηκαν να φύγουν εξαιτίας των εχθροπραξιών.
Η Γιακούτ Αμπντελραχίμ, που εγκατέλειψε το Χαρτούμ, περιμένει με απελπισία εδώ και 15 πτήση στο Πορτ Σουδάν (ανατολικά), στις οποίες οι ελάχιστες θέσεις κοστίζουν χρυσάφι. «Θέλουμε να φύγουμε με κάθε τίμημα διότι τα σπίτια μας καταστράφηκαν και δεν έχουμε πια τίποτα για να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας», είπε ανάμεσα σε άλλες οικογένειες που κοιμούνται κάτω. Τουλάχιστον 350.000 άνθρωποι έχουν καταφύγει σε γειτονικά κράτη, περίπου οι μισοί στην Αίγυπτο, οι υπόλοιποι στο Τσαντ, στο Νότιο Σουδάν, στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και στην Αιθιοπία — πλην της Αιγύπτου, όλες αυτές οι χώρες έζησαν ή ζουν ακόμη πολέμους και οι φόβοι πως η βία θα εξαπλωθεί μεγαλώνουν.
Λιμός κι εκτοπισμός
Αν και ο στρατός ανέφερε πως αποσύρεται από τις διαπραγματεύσεις στην Τζέντα, τίποτε δεν αποκλείει την επανέναρξη των συνομιλιών. «Όταν οι διαπραγματεύσεις είναι δύσκολες είναι κλασικό φαινόμενο το ένα μέρος να διακόπτει, ή να απειλεί να διακόψει» τη συμμετοχή του, εξήγησε ο Μοχάμεντ Ελ Χασέν Λεμπάτ, εκπρόσωπος της Αφρικανικής Ένωσης για την σουδανική κρίση. Η εξέλιξη δεν πρέπει να «αποθαρρύνει» τις ΗΠΑ και τη Σαουδική Αραβία, «που υποστηρίζουμε σθεναρά», πρόσθεσε, καθώς οι δυο χώρες διατηρούν εδώ και χρόνια παράλληλους διαύλους επικοινωνίας στο Σουδάν, προς μεγάλη δυσαρέσκεια αφρικανικών κυβερνήσεων. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ επαναβεβαίωσε χθες την υποστήριξη στον ειδικό επιτετραμμένο του στο Σουδάν, τον Γερμανό διπλωμάτη Φόλκερ Πέρτες, την απομάκρυνση του οποίου απαίτησε ο επικεφαλής του στρατού.
Ο Αντόνιο Γκουτέρες είπε εξάλλου πως επαφίεται «στο Συμβούλιο Ασφαλείας να αποφασίσει αν θα ταχθεί υπέρ της αποστολής (αρωγής) για νέα περίοδο ή να αποφασίσει πως είναι καιρός να τερματιστεί». Σφοδρές μάχες, πέρα από το Χαρτούμ, γίνονται επίσης στο Νταρφούρ, που γειτονεύει με το Τσαντ και ορισμένοι τομείς του είναι εντελώς αποκομμένοι από τον κόσμο, χωρίς ρεύμα ούτε τηλέφωνο. Στην περιοχή αυτή οι εκκλήσεις να οπλιστούν οι άμαχοι εγείρουν φόβους για γενικευμένο «εμφύλιο πόλεμο», κατά πολιτικούς που διώχτηκαν από τη μεταβατική κυβέρνηση όταν έγινε το πραξικόπημα του 2021, όταν ακόμα οι δυο στρατηγοί που πολεμούν σήμερα για την εξουσία ήταν σύμμαχοι.
Πηγή: ERT News