Τουλάχιστον 34 στρατιώτες της ειρηνευτικής αποστολής του ΝΑΤΟ στο Κοσσυφοπέδιο (KFOR), τραυματίστηκαν κατά τη διάρκεια συγκρούσεων με διαδηλωτές στο βόρειο τμήμα της χώρας τη Δευτέρα, σύμφωνα με το ιταλικό υπουργείο Άμυνας. O πρόεδρος της Σερβίας έθεσε τον στρατό στο υψηλότερο επίπεδο μάχης.
Tα επεισόδια ξέσπασαν μετά την ανάληψη των καθηκόντων των Αλβανών δημάρχων στην υπό Σερβική πλειοψηφία περιοχή του βόρειου Κοσσυφοπεδίου μετά τις εκλογές που μποϊκόταραν οι Σέρβοι, μια κίνηση που οδήγησε τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους να επιπλήξουν την Πρίστινα την Παρασκευή.
Τη βία καταδίκασε η KFOR. «Καθώς αντιμετώπιζαν τo εξαγριωμένο πλήθος, αρκετοί στρατιώτες του ιταλικού και ουγγρικού σώματος της δύναμης δέχθηκαν απρόκλητες επιθέσεις και υπέστησαν τραύματα με κατάγματα και εγκαύματα λόγω της έκρηξης εμπρηστικών μηχανισμών», ανέφερε σε ανακοίνωσή της. Περισσότεροι απο 30 Ιταλοί και Ούγγροι στρατιώτες και τουλάχιστον 50 Σέρβοι τραυματίστηκαν στις συγκρούσεις για την ανάληψη των καθηκόντων των Αλβανών δημάρχων.
Fierce Kosovo street battles between Albanian “police,” KFOR soldiers (NATO troops, mostly Americans), and ethnic Serbian civilians after KFOR attacked a peaceful protest.
This is an example of exemplary warrior spirit. To stand up to a foe with all the advantages and fight for… pic.twitter.com/tGlNgV387I
— James Porrazzo (@JamesPorrazzo) May 30, 2023
Ο διοικητής της KFOR Άντζελο Μικέλε Ριστούτσια επέκρινε τις επιθέσεις ως «απαράδεκτες» και υπογράμμισε ότι η αποστολή του ΝΑΤΟ «θα συνεχίσει να εκπληρώνει την εντολή της αμερόληπτα». Ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς δήλωσε ότι 52 Σέρβοι τραυματίστηκαν, τρεις σοβαρά, στις ταραχές. Ο υπουργός Άμυνας της Ουγγαρίας ανέφερε στο Facebook ότι περισσότεροι από 20 Ούγγροι στρατιώτες ήταν μεταξύ των τραυματιών και ότι επτά νοσηλεύονται σε σοβαρή αλλά σταθερή κατάσταση.
Έντεκα Ιταλοί στρατιώτες τραυματίστηκαν και τρεις εξ ‘αυτών νοσηλεύονται σε σοβαρή κατάσταση, δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών Αντόνιο Ταγιάνι. Η πρωθυπουργός της χώρας, Τζόρτζιζ Μελόνι δήλωσε: «Δεν θα ανεχτούμε περαιτέρω επιθέσεις κατά της KFOR. Είναι σημαντικό να αποφευχθούν περαιτέρω μονομερείς ενέργειες από τις αρχές του Κοσσυφοπεδίου και όλα τα μέρη να κάνουν ένα βήμα πίσω για τη μείωση της έντασης».
Ο πρεσβευτής των ΗΠΑ και ο απεσταλμένος της Ευρωπαϊκής Ένωσης κάλεσαν τους αλβανόφωνους δημάρχους σε συνάντηση στην Πρίστινα σε μια προσπάθεια να αμβλυνθούν οι εντάσεις. Η Γαλλία είπε ότι «καταδικάζει τη βία με τον πιο έντονο τρόπο και καλεί όλα τα μέρη, ιδιαίτερα την κυβέρνηση του Κοσσυφοπεδίου, να λάβουν άμεσα μέτρα για τη μείωση των εντάσεων».
Η πρόεδρος του Κοσσυφοπεδίου Βιόσα Οσμάνι, κατηγόρησε τον Σέρβο ομόλογό της ότι αποσταθεροποίησε το Κοσσυφοπέδιο. «Σέρβοι παράνομοι που μετατράπηκαν σε εγκληματικές συμμορίες επιτέθηκαν στην αστυνομία του Κοσσυφοπεδίου, σε αξιωματικούς της KFOR και σε δημοσιογράφους. Όσοι εκτελούν τις εντολές του Βούτσιτς για αποσταθεροποίηση του βορρά του Κοσσυφοπεδίου πρέπει να αντιμετωπίσουν τη δικαιοσύνη», έγραψε στο Twitter.
Serb illegal structures turned into criminal gangs have attacked Kosovo police, KFOR officers & journalists.
These unacceptable acts of violence should be condemned by all. Those who carry out Vucic’s orders to destabilise the north of Kosovo, must face justice.
— Vjosa Osmani (@VjosaOsmaniPRKS) May 29, 2023
Ταραχές και βίαια επεισόδια
Στο Zβέτσαν, μια από τις πόλεις που επλήγησαν, η αστυνομία του Κοσσυφοπεδίου – στελεχωμένη από Αλβανούς μετά την αποχώρηση των Σέρβων από τη δύναμη πέρυσι – ψέκασε με σπρέι πιπεριού για να απωθήσει ένα πλήθος Σέρβων που διέρρηξαν ένα φράγμα ασφαλείας και προσπάθησαν να εισέλθουν με το ζόρι στο κτήριο του δήμου. είπαν οι μάρτυρες.
Η αστυνομία του Κοσσυφοπεδίου ανέφερε σε δήλωση ότι «οργανωμένοι» διαδηλωτές «χρησιμοποιώντας βία και πετώντας δακρυγόνα, προσπάθησαν να περάσουν τους κλοιούς ασφαλείας και να εισέλθουν αναγκαστικά στις εγκαταστάσεις του δήμου. Η αστυνομία αναγκάστηκε να χρησιμοποιήσει νόμιμα μέσα, όπως σπρέι [πιπεριού], για να σταματήσει τους διαδηλωτές και να θέσει την κατάσταση υπό έλεγχο».
Οι Σέρβοι έβαψαν επίσης με σπρέι οχήματα του ΝΑΤΟ με το γράμμα «Ζ», σε μία αναφορά στη ρωσική πινακίδα που χρησιμοποιήθηκε στον πόλεμο στην Ουκρανία. Στο Λεπόσαβιτς, κοντά στα σύνορα με τη Σερβία, ειρηνευτικά στρατεύματα των ΗΠΑ τοποθέτησαν συρματοπλέγματα γύρω από το δημαρχείο για να το προστατεύσουν από εκατοντάδες οργισμένους Σέρβους.
Αργότερα μέσα στην ημέρα, διαδηλωτές πέταξαν αυγά σε σταθμευμένο αυτοκίνητο του νέου δημάρχου της πόλης Λεπόσαβιτς. Ο Βούτσιτς, ο οποίος είναι ο αρχηγός των σερβικών ενόπλων δυνάμεων, έχει ανεβάσει τη μαχητική ετοιμότητα του στρατού στο υψηλότερο επίπεδο, δήλωσε στους δημοσιογράφους ο υπουργός Άμυνας Μίλος Βούτσεβιτς.
NATO KFOR forces attacked citizens who staged a peaceful protest in Zvecan (northern Kosovo) pic.twitter.com/Cs1T3OtBYs
— Spriter (@Spriter99880) May 29, 2023
«Αυτό σημαίνει ότι αμέσως πριν τις 2 το μεσημέρι, ο αρχηγός του γενικού επιτελείου των σερβικών ενόπλων δυνάμεων εξέδωσε πρόσθετες οδηγίες για την ανάπτυξη των μονάδων του στρατού σε συγκεκριμένες, καθορισμένες θέσεις», είπε ο Βούτσεβιτς, χωρίς να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες.
Οι ειρηνευτικές δυνάμεις του ΝΑΤΟ απέκλεισαν επίσης το δημαρχείο στο Ζούμπιν Πότοκ για να το προστατεύσουν από τους θυμωμένους ντόπιους Σέρβους, είπαν αυτόπτες μάρτυρες. Ο Ιγκόρ Σίμιτς, ο αναπληρωτής επικεφαλής της Σερβικής Λίστας, του μεγαλύτερου σερβικού κόμματος του Κοσσυφοπεδίου που υποστηρίζεται από το Βελιγράδι, κατηγόρησε τον πρωθυπουργό του Κοσσυφοπεδίου, Άλμπιν Κούρτι, ότι πυροδότησε εντάσεις στο βορρά. «Μας ενδιαφέρει η ειρήνη. Οι Αλβανοί που ζουν εδώ ενδιαφέρονται για την ειρήνη και μόνο αυτός [ο Κούρτι] θέλει να δημιουργήσει χάος», είπε ο Σίμιτς στους δημοσιογράφους στο Ζβετσάν.
Το χρονικό της νέας κρίσης
Οι Σέρβοι, που αποτελούν την πλειοψηφία στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο, δεν αποδέχθηκαν ποτέ τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας του 2008 από τη Σερβία και εξακολουθούν να βλέπουν το Βελιγράδι ως πρωτεύουσά τους περισσότερες από δύο δεκαετίες μετά την εξέγερση των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου κατά της σερβικής κυριαρχίας.
Οι Αλβανοί αποτελούν περισσότερο από το 90% του πληθυσμού στο Κοσσυφοπέδιο στο σύνολό του, αλλά οι βόρειοι Σέρβοι απαιτούν εδώ και καιρό την εφαρμογή μιας συμφωνίας του 2013 με τη μεσολάβηση της ΕΕ για τη δημιουργία μιας ένωσης αυτόνομων κοινοτήτων στην περιοχή τους.
Οι Σέρβοι αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στις τοπικές εκλογές τον Απρίλιο και οι Αλβανοί υποψήφιοι κέρδισαν τις δημαρχίες σε τέσσερις περιοχές με Σερβική πλειοψηφία – συμπεριλαμβανομένης της Βόρειας Μιτρόβιτσα, όπου δεν αναφέρθηκαν επεισόδια τη Δευτέρα – με ποσοστό συμμετοχής 3,5%.
Οι Σέρβοι απαιτούν από την κυβέρνηση του Κοσσυφοπεδίου να απομακρύνει τους Αλβανούς δημάρχους από τα δημαρχεία και να επιτρέψει στις τοπικές διοικήσεις που χρηματοδοτούνται από το Βελιγράδι να ξαναρχίσουν το έργο τους.
Την Παρασκευή, τρεις από τους τέσσερις Αλβανούς δημάρχους συνοδεύτηκαν στα γραφεία τους από την αστυνομία, η οποία δέχθηκε πέτρες και απάντησε με δακρυγόνα και κανόνια νερού για να διαλύσει τους διαδηλωτές. Ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, μιλώντας σε επίσκεψή του στην Κένυα, είπε ότι «οι Σέρβοι αγωνίζονται για τα δικαιώματά τους στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο».
«Μια μεγάλη έκρηξη διαφαίνεται στην καρδιά της Ευρώπης, όπου το ΝΑΤΟ το 1999 πραγματοποίησε επίθεση κατά της Γιουγκοσλαβίας», είπε ο Λαβρόφ, αναφερόμενος στην επέμβαση του ΝΑΤΟ το 1999 εναντίον του Βελιγραδίου που ουσιαστικά τερμάτισε τον πόλεμο μεταξύ των Σερβικών δυνάμεων και των Αλβανών ανταρτών.
Πηγή: Newsbomb