Η Ολομέλεια της Βουλής ψήφισε νόμο που ποινικοποιεί τις «θεραπείες μεταστροφής», με 36 ψήφους υπέρ, έξι εναντίον και μια αποχή.
Η σχετική πρόταση νόμου, είχε κατατεθεί από τον Βουλευτή του ΑΚΕΛ Γιώργο Κουκουμά και είχε ως σκοπό να θεσπιστούν ως αδικήματα η εφαρμογή πρακτικής ή/και τεχνικής ή η παροχή υπηρεσίας από πρόσωπο, με σκοπό τη μεταβολή, καταστολή ή εξάλειψη του σεξουαλικού προσανατολισμού, της ταυτότητας φύλου ή της έκφρασης φύλου άλλου προσώπου, η παραπομπή προσώπου που τελεί υπό νόμιμη κηδεμονία από τον κηδεμόνα του στις πιο πάνω πράξεις και η δημόσια αναγγελία ή διαφήμιση τέτοιου είδους πρακτικών, τεχνικών ή υπηρεσιών.
Την ίδια ώρα 23 ψήφους υπέρ, 3 εναντίον και 17 αποχές, ψηφίστηκε προφορική τροπολογία που κατέθεσαν τα κόμματα ΔΗΣΥ, ΔΗΚΟ, ΕΛΑΜ και ΔΗΠΑ που διευκρινίζει ότι η εφαρμογή των ρυθμίσεων του νόμου δεν επηρεάζει το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα της ελευθερίας σκέψεως, συνειδήσεως και θρησκείας, το οποίος περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την ελεύθερη εκδήλωση της θρησκείας ή και των πεποιθήσεων δια της λατρείας, διδασκαλίας, ασκήσεως ή τηρήσεως των τύπων, και το οποίο κατοχυρώνεται στο Σύνταγμα, στο Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ και στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Παράλληλα υπερψηφίστηκαν κατά πλειοψηφία, δύο τροπολογίες του Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών. Σύμφωνα με την πρώτη στις επιτρεπόμενες συμβουλευτικές, ψυχολογικές ή ιατρικές υπηρεσίες, δεν περιλαμβάνονται οι υπηρεσίες που αποσκοπούν στην επιβεβαίωση του σεξουαλικού προσανατολισμού, της ταυτότητας φύλου ή της έκφρασης φύλου προσώπου. Σύμφωνα με τη δεύτερη τροπολογία αντικαθίσταται η λέξη «αυτοπροσδιορισμός», με τη φράση «σεξουαλικός προσανατολισμός, ταυτότητα φύλου ή έκφραση φύλου».
Με βάση το νόμο που ψηφίστηκε, για το αδίκημα της εφαρμογής ψευδοθεραπειών μεταστροφής να προβλέπεται ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τα δύο έτη και/ή χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις πέντε χιλιάδες ευρώ.
Για το αδίκημα της εφαρμογής ψευδοθεραπειών μεταστροφής σε ανήλικο πρόσωπο το οποίο βρίσκεται σε ευάλωτη θέση λόγω ασθένειας, αναπηρίας, ψυχικής κατάστασης ή σχέσης εξάρτησης ή επιρροής να προβλέπεται ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τα τρία έτη και/ή χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις δέκα χιλιάδες ευρώ.
Για το αδίκημα της παραπομπής σε ψευδοθεραπείες μεταστροφής προσώπου που τελεί υπό νόμιμη κηδεμονία να προβλέπεται ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τα τρία έτη και/ή χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις δέκα χιλιάδες ευρώ.
Για το αδίκημα της αναγγελίας ή διαφήμισης θεραπειών μεταστροφής να προβλέπεται ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τα δύο έτη και/ή χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις πέντε χιλιάδες ευρώ.
Σύμφωνα με τις τροποποιήσεις που έγιναν στην πρόταση νόμου κατά τη συζήτησή της στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής, δεν συνιστά ποινικό αδίκημα αφενός η παροχή συμβουλευτικών, ψυχολογικών και ιατρικών υπηρεσιών οι οποίες αφορούν στη διερεύνηση, ελεύθερη ανάπτυξη ή/και επιβεβαίωση του σεξουαλικού προσανατολισμού, της ταυτότητας φύλου ή της έκφρασης φύλου προσώπου και αφετέρου η παροχή επιστημονικά καθιερωμένων κλινικών πράξεων από εξειδικευμένους επαγγελματίες υγείας, δηλαδή από ιατρούς εγγεγραμμένους στο οικείο ιατρικό μητρώο και εγγεγραμμένους ψυχολόγους σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, εφόσον οι εν λόγω ενέργειες πραγματοποιούνται με σκοπό την αντιμετώπιση καταστάσεων σχετικών με τη σεξουαλική υγεία προσώπου, όπως αυτές καθορίζονται στη Διεθνή Στατιστική Ταξινόμηση Νοσημάτων και Συναφών Προβλημάτων Υγείας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Τοποθετήσεις Βουλευτών
Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ Γιώργος Κουκουμάς είπε ότι όσοι αποδέχονται ότι τα άτομα ΛΟΑΤΚΙ δεν είναι άρρωστα πρέπει να στηρίξουν την πρόταση χωρίς «παραθυράκια», ενώ είπε ότι πολλές χώρες προχωρούν στην ποινικοποίηση αυτών των βασανιστηρίων.
Σημείωσε ότι η πρόταση νόμου στηρίχθηκε από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και μέχρι πριν από δέκα μέρες κανένα κόμμα δεν είχε εκφράσει αντίρρηση, ενώ προεκλογικά την είχαν στηρίξει οι υποψήφιοι. Ανέφερε ακόμα ότι τυγχάνει ευρείας στήριξης από αρμόδιους Επιτρόπους, οργανισμούς και συνδέσμους επαγγελματιών υγείας.
Χαρακτήρισε επίσης επικίνδυνο να νομιμοποιηθούν οι ψυχοθεραπείες στο όνομα της συναίνεσης και διερωτήθηκε πόσο ελεύθερη είναι η συναίνεση των ατόμων αυτών που οδηγούνται στην απόγνωση. Πρόσθεσε ότι όλοι αντιλαμβάνονται ότι δεν πρέπει να γίνει εξαίρεση ιερέων, ειδικά μια εβδομάδα μετά την καταδίκη ιεράρχη.
Είπε επίσης ότι είναι «προβληματική και αντιεπιστημονική» η θέση της Ιεράς Συνόδου, αναφέροντας ότι δεν είπε το αυτονόητό που ανέφερε την επόμενη μέρα ο Επίσκοπος Χριστοφόρος, ότι η εκκλησία δεν εγκρίνει τις ψευδοθεραπείες μεταστροφής.
Όσον για την τροπολογία των τεσσάρων κομμάτων είπε ότι αυτή αποτελεί νομικό πλεονασμό, αφού σε αυτά που αναφέρει υπόκειται αυτονόητα κάθε νόμους της δημοκρατίας. Πρόσθεσε ότι όποιο κόμμα φοβάται και αρνείται να παίρνει θέση σε αυτά τα ζητήματα, είτε θα βρίσκει δικαιολογίες, είτε θα κάνει λεκτικούς ακροβατισμούς.
Η Βουλευτής του ΔΗΣΥ Φωτεινή Τσιρίδου ανέφερε ότι οι ψευδοεπιστημονικές θεραπείες με στόχο την αλλαγή του σεξουαλικού προσανατολισμού έχουν απαγορευτεί παγκοσμίως και έχουν χαρακτηριστεί ως βασανιστήρια, ενώ τάχθηκε υπέρ της νομοθέτησης για διασφάλιση της ψυχικής υγείας, ακεραιότητας και υπόληψης των πολιτών.
Έκανε επίσης λόγο για φαινόμενα λανθασμένης παρουσίασης της πρόταση νόμου, είτε λόγω έλλειψης ενημέρωσης, είτε λόγω άγνοιας και δογματισμών, με αποτέλεσμα θεσμικοί φορείς να εκφράζουν απόψεις εκτός θέματος. Ανέφερε ότι η προσπάθεια να εμφανιστούν κάποιοι ως θρηκευτικότεροι των θρησκευόμενων, δημιούργησε προβλήματα και στοχοποιεί την εκκλησία που είναι πάντα σύμμαχος.
Σημείωσε επίσης ότι έγινε μια τεράστια προσπάθεια να παρουσιαστεί στην Ολομέλεια μια συμπεριληπτική πρόταση νόμου που μελετήθηκε δεόντως από την αρμόδια επιτροπή και έτυχε βελτίωσης, διασκεδάζοντας εύλογες ανησυχίες.
Αναφέρθηκε επίσης στην πρόταση νόμου του ΔΗΣΥ με άλλα κόμματα, σημειώνοντας ότι αυτή τέθηκε για να καλυφθούν επιφυλάξεις από μερίδα πολιτών για την ελευθερία της θρησκείας, της σκέψεως και συνειδήσεως που έτσι και αλλιώς υπερτερεί στο Σύνταγμα.
Ανέφερε επίσης ότι οι θεραπείες μεταστροφής είναι μια μορφή ακραίας βίας με θύτες άτομα που βρίσκονται σε θέση ισχύος και η έκφραση της συναίνεσης και το κλίμα που αυτή δημιουργεί είναι επικίνδυνη.
Ο Πρόεδρος του ΔΗΚΟ Νικόλας Παπαδόπουλος, αφού συνεχάρη τον εισηγητή για την πρόταση, είπε ότι δεν επιθυμούν τσαρλατάνοι και ψευδογιατροί να παρέχουν υπηρεσίες σε πολίτες σε σχέση με την ταυτότητα φύλου. Πρόσθεσε ότι η τελευταία που θέλει να ταυτίζεται με τέτοιες ψευδοθεραπείες είναι η εκκλησία και η τροπολογία που κατέθεσε μαζί με άλλα κόμματα το ΔΗΚΟ διαφυλάσσει τόσο την προστασία των ευάλωτων πολιτών, όσον και την ελευθερία έκφρασης σκέψεως και θρησκείας.
Πρόσθεσε ότι όποιος θέλει να έχει καθοδήγηση από τον πνευματικό του μπορεί να την έχει και τίποτε σε αυτή την πρόταση νόμου δεν τον εμποδίζει. Εξέφρασε στήριξη και για τις προτάσεις νόμου των Οικολόγων. Σημείωσε ότι η κυπριακή κοινωνία έχει κάνει σημαντικά βήματα τα τελευταία χρόνια για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και είπε ότι ακραίες προσεγγίσεις για το θέμα δεν είναι βοηθητικές.
Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ Πανίκος Λεωνίδου είπε ότι το κείμενο της πρόταση είχε αρκετές αοριστίες ασάφειες, κάτι το οποίο δεν επιτρέπεται να υπάρχει σε ποινικούς νόμους. Είπε ότι η πρόταση νόμου την οποία συνυπογράφει το ΔΗΚΟ εξισορροπεί τα πράγματα μη επιτρέποντας από τη μια σε ανθρώπους που δεν είναι ειδικοί να ασχολούνται με το θέμα και από την άλλη προστατεύει τους λειτουργούς της θρησκείας και την θρησκευτική ελευθερία.
Ο Βουλευτής του ΕΛΑΜ Σωτήρης Ιωάννου, εξέφρασε τις επιφυλάξεις του ΕΛΑΜ για την πρόταση νόμου, αναφέροντας ότι ενώ παρουσιάζεται ως απαγόρευση βασανιστηρίων, τελικά ποινικοποιεί συγκεκριμένες απόψεις και εκφοβίζει άτομα που νιώθουν άσχημα και πάνε να ζητήσουν βοήθεια, ότι θα υποστούν βασανιστήρια και εξαναγκασμό. Έκανε λόγο για επιλεκτική προσέγγιση θεμάτων και ακόμα για προσπάθεια αποξένωσης των παιδιών από τους γονείς τους που δε θα έχουν ούτε λόγο, ούτε άποψη για το μέλλον τους.
Αναφέρθηκε ιδιαίτερα στη σημασία της συναίνεσης για το θέμα, όπως εφαρμόστηκε και στην Ελλάδα από την κυβέρνηση Μητσοτάκη και όπως εξετάζεται και σε άλλες χώρες, όπως η Νορβηγία.
Σημείωσε ότι η εκκλησία ούτε κάνει ούτε δικαιούται να κάνει θεραπείες μεταστροφής και το ΑΚΕΛ με τοποθετήσεις του προσπαθεί να δώσει την εντύπωση ότι αυτό γίνεται και παραπλανεί.
Πρόσθεσε ότι το ΕΛΑΜ πίεσε για να μπουν ασφαλιστικές δικλείδες σε αυτή την αοριστία. Είπε ακόμα ότι οι θέσεις του ΕΛΑΜ ταυτίζονται πλήρως με την ελληνοχριστιανική παράδοση.
Ο Πρόεδρος της ΕΔΕΚ Μαρίνος Σιζόπουλος, είπε ότι αγωνίζονται και θα συνεχίσουν σταθερά και απαρέγκλιτα να αγωνίζονται και την κατοχύρωση του δικαιώματος των πολιτών για τα ανθρώπινα τους δικαιώματα και την ελευθερία να καθορίζουν οι ίδιοι το μέλλον και τη συμπεριφορά τους, πάντοτε στο πλαίσιο της νομιμότητας για οτιδήποτε τους αφορά ως άτομα. Ανέφερε ακόμα θα υπερασπίζονται την προάσπιση των ευάλωτων ατόμων από οποιαδήποτε μορφή συμπεριφοράς που θέτει σε κίνδυνο τη βιολογική τους υπόσταση.
Ο Βουλευτής της ΔΗΠΑ Αλέκος Τρυφωνίδης έκανε λόγο για «τσαρλατανισμούς και ψυχοθεραπείες για να αλλάξει ο σεξουαλικός προσανατολισμός πολιτών» και είπε ότι «συνανθρώποι μας οδηγούνται ακόμα και στην αυτοκτονίας με τις πρακτικές αυτές»
Έκανε ακόμα λόγο για σωματικά βασανιστήρια, με ορμονοθεραπείες, παράλογες απαιτήσεις και πλύση εγκεφάλου. Ανέφερε ότι για την ΔΗΠΑ – Συνεργασία τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι αδιαπραγμάτευτα και όταν ΟΗΕ και ΕΕ έχουν νομοθετήσει για αυτές τις θεραπείες – βασανιστήρια, η ψήφισή της νομοθεσία είναι μονόδρομος για την Κύπρο. Παράλληλα ανέφερε ότι συμφωνούν και κατέθεσαν τροπολογία μαζί με άλλα κόμματα που λέει ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να ασκεί την πίστη του και τα θρησκευτικά τους καθήκοντα.
Η Βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων Αλεξάνδρα Ατταλίδου, έκανε λόγο για μια εκστρατεία παραπληροφόρησης γύρω από την πρόταση νόμου το τελευταίο χρονικό διάστημα και είπε ότι θεραπεία μεταστροφής είναι η κάθε παραίνεση, εξαναγκασμός ή πίεση προς αλλαγή του σεξουαλικού προσανατολισμού ή της ταυτότητας φύλου από άτομα που μπορεί να είναι είτε επαγγελματίες υγείας, είτε πνευματικοί ή θρησκευτικοί καθοδηγητές όπως ιερείς, εξομολόγοι, κατηχητές, ιμάμηδες, βραχμάνοι, σαμάνοι είτε εναλλακτικοί θεραπευτές.
Ανέφερε ακόμα ότι ο διάλογος των τελευταίων εβδομάδων έφερε στην επιφάνεια πολλά και τρομακτικά πράγματα σχετικά με χρήση πλήρως αντιεπιστημονικών θεραπειών, πρόκληση αυτομίσους, σεξουαλική παρενόχληση, ακόμα και επανορθωτικό βιασμό. Θύτες όπως είπε, είναι επαγγελματίες στο χώρο της ψυχικής υγείας αλλά και της θρησκείας.
Αναφέρθηκε ακόμα στην πρόσφατη ανακοίνωση της Ιεράς Συνόδου για το θέμα και είπε ότι είναι θλιβερό η εκκλησία να εκλαμβάνει ως εκφυλισμό την προστασία δικαιωμάτων των ευάλωτων ομάδων που στοχοποιούνται για χρόνια. Πρόσθεσε ότι ο Χριστός μιλά για αγάπη προς όλους τους ανθρώπου και κάλεσε την Εκκλησία να υψώσει ανάχωμα προστασίας όλων των πολιτών αυτού του τόπου και να συμβαδίσει με την επιστήμη. Είπε ότι στέλνουν το πολιτικό μήνυμα σε όλους, ποινικοποιόντας το μίσος και τη βία και κρατώντας ότι υγιές έμεινε σε αυτό τον τόπο, την αποδοχή, την αλληλεγγύη και την αγάπη.
Ο ανεξάρτητος Βουλευτής Ανδρέας Θεμιστοκλέους, χαρακτήρισε την πρόταση νόμου βεβιασμένη και προβληματική. Όπως είπε, η πρόταση νόμου του ΑΚΕΛ έρχεται να καταργήσει το δικαίωμα να θρησκεύει κάποιος και να μετέχει σε όλες τις λατρευτικές λειτουργίες και τα μυστήρια της εκκλησίας και να ομολογεί δημόσια τη θρησκευτική του πίστη, δικαίωμα όπως είπε, που σεβάστηκε ακόμα και η τουρκοκρατία και διαφυλάσσει η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και το ελληνικό και κυπριακό σύνταγμα. Πρόσθεσε ότι η εκκλησία για πρώτη φορά δέχεται αυτή την στοχευμένη, ακρότατη επίθεση. Είπε επίσης ότι η πρόταση αρνείται σε έναν ενήλικα άνθρωπο να διαθέσει το σώμα του και το πνεύμα του όπως ο ίδιος αισθάνεται και να επιλέγει να διαβουλεύεται και να αναζητεί τρόπους επίλυσης του όποιου προβλήματος τον ταλαιπωρεί.
Ο μεμονωμένος σοσιαλιστής Βουλευτής Κωστής Ευσταθίου είπε ότι ενώ θεωρεί ότι ο κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα στον τρόπο ζωής του και στο σεξουαλικό και γενετήσιο προσανατολισμό του, η πρόταση νόμου, με όλες τις καλές προθέσεις, προσβάλει την ελευθερία της έκφρασης και παρουσιάζει τεχνικά ζητήματα, και αμφισημίες και δεν μπορεί να την υποστηρίξει.