Η εκεχειρία μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας θα τεθεί σε ισχύ αύριο Κυριακή στις 08:30 (τοπική ώρα και ώρα Κύπρου), ανακοίνωσε σήμερα ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών του Κατάρ στο Χ.
«Όπως συντονίστηκε από τα μέρη της συμφωνίας και τους μεσολαβητές, η κατάπαυση του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας θα ξεκινήσει στις 8:30 π.μ. της Κυριακής, 19 Ιανουαρίου, τοπική ώρα στη Γάζα», δήλωσε ο Majed al-Ansari.
«Συμβουλεύουμε τους κατοίκους να λαμβάνουν προφυλάξεις, να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και να περιμένουν οδηγίες από επίσημες πηγές».
Σύμφωνα με τη συμφωνία, 33 Ισραηλινοί όμηροι που εξακολουθούν να κρατούνται από τη Χαμάς στη Γάζα μετά από 15 μήνες σύγκρουσης θα επιστρέψουν. Από την πλευρά του το Ισραήλ υποστηρίζει ότι 737 κρατούμενοι θα απελευθερωθούν στην πρώτη φάση της σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο. Το υπουργείο Δικαιοσύνης του Ισραήλ δημοσίευσε λίστα με τους Παλαιστίνιους όπου συμπεριλαμβάνονται τρομοκράτες που εκτίουν ισόβια κάθειρξη για φόνο, μέλη της Χαμάς, της Παλαιστινιακής Ισλαμικής Τζιχάντ και του κυβερνώντος κινήματος Φατάχ της Παλαιστινιακής Αρχής, σύμφωνα με τους Times of Israel.
Οι συνομιλίες για κατάπαυση του πυρός μέσω διαπραγματευτών από το Κατάρ, την Αίγυπτο και τις ΗΠΑ είχαν διαρκέσει για αρκετούς μήνες, μερικές φορές χωρίς ελπίδα. Τώρα οι βασικοί παίκτες ήταν όλοι μέσα σε ένα κτίριο στην Ντόχα μέχρι που η συμφωνία τελικά έκλεισε.
Η σύναψη μιας συμφωνίας ήταν κοντά εδώ και αρκετό καιρό, αλλά πάντα κάτι πήγαινε τελικά στραβά: μια πηγή περιέγραψε πως δόθηκε μια ώθηση τελευταία στιγμή για να σταματήσει η κατάρρευση της συμφωνίας.
«Κυριολεκτικά, οι διαπραγματεύσεις διεξάγονταν μέχρι και 10 λεπτά πριν από τη συνέντευξη Τύπου», είπε μια πηγή που γνωρίζει τις συνομιλίες στο BBC.
Μετατόπιση εδάφους
Σύμφωνα με το BBC, το συνολικό πλαίσιο της συμφωνίας που επιτεύχθηκε στις 15 Ιανουαρίου είναι σε γενικές γραμμές το ίδιο με την πρόταση που παρουσίασε ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν κατά τη διάρκεια ομιλίας του στον Λευκό Οίκο τον περασμένο Μάιο.
Χρησιμοποιείται η προσέγγιση τριών σταδίων που περιλαμβάνει κατάπαυση του πυρός, ισραηλινούς ομήρους να απελευθερώνονται σε αντάλλαγμα Παλαιστίνιους αιχμαλώτους και σταδιακή απόσυρση του ισραηλινού στρατού από τη Γάζα.
Ωστόσο, πηγές που γνωρίζουν τις συζητήσεις συμφώνησαν ότι η δυναμική των συνομιλιών άλλαξε αποφασιστικά στα μέσα Δεκεμβρίου όπως και ο ρυθμός.
Η Χαμάς, απομονόταν ολοένα και περισσότερο, ειδικά μετά τη δολοφονία του Γιαχία Σινουάρ. Η σύμμαχός της Χεζμπολάχ με έδρα τον Λίβανο έχει επίσης αποδεκατιστεί. Η υποστηριζόμενη από το Ιράν κυβέρνηση του Μπασάρ αλ Άσαντ στη Συρία είχε επίσης σαρωθεί.
Η άποψη στην Ουάσιγκτον είναι ότι η Χαμάς αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την ιδέα ότι «το ιππικό ερχόταν να τη σώσει», όπως είπε ένας Αμερικανός αξιωματούχος.
«Είναι δύσκολο να υπερεκτιμηθεί πόσο ουσιαστικά άλλαξε η εξίσωση», υποστήριξε στο BBC ανώτερος αξιωματούχος της κυβέρνησης Μπάιντεν που γνωρίζει τις συνομιλίες.
Ισραηλινός αξιωματούχος που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του είπε ότι η Χαμάς «δεν βιαζόταν» να συνάψει συμφωνία και ότι «υπαγόρευε» αντί να διαπραγματευτεί. Είπαν ότι αυτό άλλαξε μετά τον θάνατο του Σινουάρ και τις ισραηλινές επιχειρήσεις εναντίον των συμμάχων της Χαμάς στην περιοχή.
Επιπλέον, είπε ο αξιωματούχος, «δημιουργήθηκε ορμή και από τις δύο κυβερνήσεις των ΗΠΑ» – από τον Λευκό Οίκο Μπάιντεν και την επερχόμενη ομάδα Τραμπ.
«Δεν θα μπορούσαμε να πετύχουμε μια τέτοια συμφωνία μέχρι να αλλάξουν οι συνθήκες», πρόσθεσε ο αξιωματούχος.
Στις 12 Δεκεμβρίου, η διαπραγματευτική ομάδα του Μπάιντεν επισκέφθηκε τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου. Ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Λευκού Οίκου Τζέικ Σάλιβαν, ο απεσταλμένος στη Μέση Ανατολή Μπρετ ΜακΓκουρκ και ο διευθυντής της CIA Μπιλ Μπερνς ήταν όλοι παρόντες.
Αμερικανός αξιωματούχος, ο οποίος μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας, είπε ότι η συνάντηση διήρκεσε «πολλές ώρες» και επικεντρώθηκε στη «νέα περιφερειακή εξίσωση» και «πώς από την κατάπαυση του πυρός στον Λίβανο θα πάμε σε έναν ακόμη γύρο εντατικών συζητήσεων» για τη Γάζα.
Υπήρχε όμως και ένα άλλο κομμάτι στη σκακιέρα σε αυτή τη σκηνή: ο Ντόναλντ Τραμπ.
Στις 16 Δεκεμβρίου, εβδομάδες μετά τη νίκη του Τραμπ, το BBC μίλησε με έναν αξιωματούχο της Χαμάς που ήταν ασυνήθιστα αισιόδοξος για τις προσπάθειες κατάπαυσης του πυρός, υπονοώντας ότι φαινόταν να είναι πιο σοβαρές.
Ο αξιωματούχος – που είχε λάβει μέρος σε όλες τις συνομιλίες από τον Νοέμβριο του 2023 – εμφανίστηκε καθησυχασμένος από το γεγονός ότι ένας σύμβουλος του επερχόμενου προέδρου των ΗΠΑ είχε στείλει μήνυμα στους μεσολαβητές λέγοντας ότι ο Τραμπ ήθελε μια συμφωνία πριν από την ορκωμοσία του.
Ο Τραμπ είχε επίσης προειδοποιήσει ότι θα πρέπει να «πληρώσουμε όλη την κόλαση» εάν η Χαμάς δεν συμφωνούσε να απελευθερώσει τους ομήρους.
Τα «κλειδιά»
Ωστόσο, η πρόβλεψη του ίδιου αξιωματούχου ότι μια συμφωνία θα μπορούσε να επιτευχθεί μέχρι τα Χριστούγεννα αποδείχθηκε υπερβολικά αισιόδοξη.
Τον Δεκέμβριο τα προβλήματα εξακολουθούσαν να υπάρχουν. Το Ισραήλ απέκλεισε δημόσια την απελευθέρωση ορισμένων κρατουμένων υψηλού προφίλ, ενώ ο Λευκός Οίκος κατηγόρησε τη Χαμάς ότι έβαλε οδοφράγματα για τις απελευθερώσεις ομήρων.
Ο ίδιος αξιωματούχος είπε ότι η Χαμάς έκανε «εντελώς αναληθείς» ισχυρισμούς ότι δεν γνώριζε την τοποθεσία των ομήρων και πρόσθεσε: «Κρατήσαμε τη γραμμή και ουσιαστικά φύγαμε από το τραπέζι μέχρι η Χαμάς να συμφωνήσει με τη λίστα των ομήρων».
Ένας ανώνυμος Ισραηλινός αξιωματούχος είπε ότι η Χαμάς προσπάθησε να αποκρύψει τον αριθμό των ζωντανών ομήρων και «προσπάθησε να υπαγορεύσει ότι θα μας στείλουν μόνο πτώματα».
Από την πλευρά της, η Χαμάς ισχυρίστηκε ότι το Ισραήλ πρόσθεσε απροσδόκητα 11 ονόματα στη λίστα των ομήρων που ήθελε να απελευθερωθούν σε πρώτη φάση.
Η πόρτα έμεινε ανοιχτή στους μεσολαβητές του Κατάρ και της Αιγύπτου να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους. Στις 3 Ιανουαρίου, υπήρξε μια προφανής ανακάλυψη όταν η Χαμάς πρότεινε την απελευθέρωση 110 Παλαιστινίων κρατουμένων που εκτίουν ισόβια κάθειρξη ως αντάλλαγμα.
Υπήρχαν ήδη καθιερωμένοι όροι για τέτοιες συναλλαγές. Για κάθε όμηρο που επρόκειτο να απελευθερώσει η Χαμάς, το Ισραήλ θα έπρεπε να παρέχει αυτό που είχε γίνει γνωστό στην ονοματολογία του σχεδίου συμφωνίας ως «κλειδί» – δηλαδή έναν συμφωνημένο αριθμό ή ακόμη και συγκεκριμένες ταυτότητες Παλαιστινίων κρατουμένων.
Ένας αμερικανός αξιωματούχος είπε: «Υπάρχει μια εξίσωση για το πόσοι Παλαιστίνιοι αιχμάλωτοι βγαίνουν έξω. Έτσι για τις γυναίκες στρατιώτες, για παράδειγμα, υπάρχει ένα κλειδί. Και για τους ηλικιωμένους άνδρες, υπάρχει ένα άλλο κλειδί. Και για τις γυναίκες πολίτες, υπάρχει ένα κλειδί».
Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης των συνομιλιών, η Χαμάς υποχώρησε επίσης σε δύο μακροχρόνια αιτήματα: την πλήρη απόσυρση των ισραηλινών δυνάμεων από τη Γάζα στην πρώτη φάση και μια επίσημη ισραηλινή δέσμευση για πλήρη κατάπαυση του πυρός.
Διαισθανόμενος μια σημαντική ανακάλυψη, ο Αιγύπτιος μεσολαβητής έστειλε επειγόντως τον υποστράτηγο Ahmed Abdel Khaleq. Μετά από συνάντηση με εκπροσώπους της Χαμάς, εξασφάλισε την επιβεβαίωση ότι η ομάδα θα έκανε αυτό που ένας ανώτερος αξιωματούχος της Χαμάς περιέγραψε ως «οδυνηρές παραχωρήσεις».
Όμως, στις 6 Ιανουαρίου, σύμφωνα με Παλαιστίνιο αξιωματούχο, το Ισραήλ απέρριψε την προσφορά της Χαμάς για τους 11 ομήρους. Η Χαμάς απάντησε στέλνοντας στο BBC και σε άλλα μέσα ενημέρωσης μια λίστα με ονόματα και ηλικίες 34 Ισραηλινών ομήρων. Ο κατάλογος περιελάμβανε έφεδρους στρατιώτες, γεγονός που έδειξε ότι η Χαμάς ήταν πρόθυμη να τους απελευθερώσει στην πρώτη φάση.
Αυτό φάνηκε να είναι μια προσπάθεια να φέρει σε αμηχανία τον Νετανιάχου ώστε οι οικογένειες των ομήρων και σε όλον τον κόσμο να τον πιέσουν αν δεχτεί τη συμφωνία.
Μέτρα απόστασης
Οι συναντήσεις έγιναν κοινές κατά την τελική ευθεία των διαπραγματεύσεων. Τον τελευταίο μήνα είχαν εξελιχθεί στις λεγόμενες «συνομιλίες εγγύτητας», με τις δύο πλευρές να βρίσκονται στο ίδιο διώροφο κτίριο, σύμφωνα με πολλαπλές μαρτυρίες αξιωματούχων που γνωρίζουν τις λεπτομέρειες.
Ανώτερος αμερικανός αξιωματούχος είπε ότι η αντιπροσωπεία της Χαμάς ήταν στον πρώτο όροφο και του Ισραήλ στον δεύτερο. Χάρτες με προτάσεις αποχώρησης των ισραηλινών στρατευμάτων και λεπτομέρειες σχετικά με ομήρους ή αιχμαλώτους που είχαν συνταχθεί για απελευθέρωση μεταφέρονταν πέρα δώθε.
«Αυτό απαιτεί τεράστιο όγκο δουλειάς και, πρέπει να πω, ότι όλα αυτά δεν είχαν ολοκληρωθεί, πραγματικά, μέχρι τις [τελευταίες] ώρες», είπε ο αξιωματούχος.
Μέσα στο κτίριο, οι αντιπροσωπείες συναντήθηκαν χωριστά με ανώτερα στελέχη από το Κατάρ και την Αίγυπτο. Μεταξύ εκείνων που εμπλέκονται στενά στις λεπτομέρειες ήταν και ο πρωθυπουργός του Κατάρ, Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν Αλ Θάνι.
Τέλος παιχνιδιού
Όταν ο άνθρωπος του Τραμπ στη Μέση Ανατολή έφτασε στο Ισραήλ στις 11 Ιανουαρίου, ήταν Σάββατο.
Ζητήθηκε από τον απεσταλμένο του Τραμπ Στιβ Γουίτκοφ να περιμένει για να συναντήσει τον Νετανιάχου, αλλά, κατά παράβαση των συνηθειών, ο απεσταλμένος αρνήθηκε και ζήτησε να συναντηθεί αμέσως με τον πρωθυπουργό.
Το μήνυμα προς τον Νετανιάχου από τον επερχόμενο πρόεδρο ήταν ξεκάθαρο: Ο Τραμπ θέλει μια συμφωνία – τώρα ολοκληρώστε το.
Σχολιάζοντας αυτές τις συνομιλίες, ένας Ισραηλινός αξιωματούχος που ζήτησε να παραμείνει ανώνυμος είπε ότι ήταν μια «πολύ σημαντική συνάντηση».
Όταν ο Γουίτκοφ επέστρεψε στη Ντόχα, παρέμεινε στην αίθουσα με τις συνομιλίες, περνώντας χρόνο με τον απεσταλμένο του Μπάιντεν σε αυτό που δύο Αμερικανοί αξιωματούχοι αποκάλεσαν μια «σχεδόν άνευ προηγουμένου» μεταβατική προσπάθεια στην αμερικανική διπλωματία.
Οι τελευταίες 72 ώρες συνομιλιών περιελάμβαναν πισωγυρίσματα για να διευθετηθούν οι λεπτομέρειες όσον αφορά την εφαρμογή της συμφωνίας, σύμφωνα με έναν λογαριασμό.
Στις 12 Ιανουαρίου, ένας ανώτερος Παλαιστίνιος αξιωματούχος που γνωρίζει τις διαπραγματεύσεις είπε ότι «όλοι οι αξιωματούχοι βρίσκονται εδώ στο ίδιο κτίριο», προσθέτοντας: «Είναι μέρα αποφάσεων. Είμαστε μόνο λίγα βήματα μακριά από μια συμφωνία».
Η συνάντηση κράτησε έξι ώρες – αλλά, όπως τόσες φορές στο παρελθόν, έφτασε σε αδιέξοδο. Αυτή τη φορά η διαφωνία που προέκυψε αφορούσε τον μηχανισμό επιστροφής των εκτοπισμένων από τη νότια Γάζα στο βορρά.
Το Ισραήλ ήθελε να ερευνήσει τους παλιννοστούντες και τα οχήματά τους για να διασφαλίσει ότι δεν μεταφέρονταν μαχητές ή στρατιωτικός εξοπλισμός – κάτι που η Χαμάς αρνήθηκε να δεχτεί.
Οι διαμεσολαβητές πρότειναν να διεξάγουν τις έρευνες οι τεχνικές ομάδες του Κατάρ και της Αιγύπτου. Και οι δύο πλευρές συμφώνησαν και ένα από τα τελικά αδιέξοδα που απομένουν επιλύθηκε.
Στις 15 Ιανουαρίου, λίγο μετά τις 18:00, ένας διαπραγματευτής της Χαμάς έγραψε σε μήνυμα στο BBC: «Όλα έχουν τελειώσει».
Μια συμφωνία που κάποτε φαινόταν αδύνατη είχε επιτευχθεί.
Πηγή: skai.gr
