Προβληματισμός για την πορεία υλοποίησης των ενεργειακών σχεδιασμών της Κύπρου – Όσα δεν έγιναν μέχρι σήμερα και που αποδίδονται οι καθυστερήσεις – Θολό τοπίο για την εμπορία του φυσικού αερίου από το κοίτασμα «Αφροδίτη» – Γεωτρήσεις μένουν στον «πάγο» – Η προσοχή στον «Προμηθέα» και τερματικό στο Βασιλικό
Από αλλεπάλληλες αναβολές και μεγάλες καθυστερήσεις χαρακτηρίζεται τα τελευταία χρόνια η πορεία υλοποίησης των ενεργειακών σχεδιασμών της Λευκωσίας. Τι κι αν η προσπάθεια της χώρας μας να γίνει παραγωγός υδρογονανθράκων ξεκίνησε με τους καλύτερους οιωνούς, μια σειρά από εξωγενείς παράγοντες ανέτρεψαν τα δεδομένα δυσχεραίνοντας το εγχείρημα.
Οι καθυστερήσεις οφείλονται κατά κύριο λόγο σε τρεις παράγοντες. Η πανδημία του κορωνοϊου και η κρίση στις τιμές ενέργειας έφεραν σε πρώτη φάση τα πάνω, κάτω. Ο τρίτος παράγοντας είναι οι περιβαλλοντικές εξελίξεις, οι οποίες κατέχουν σήμερα τη μερίδα του λέοντος στο επίπεδο των προβληματισμών. Μετά την COP26 ο πλανήτης στοχεύει επίσημα σε κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050. Αυτό σημαίνει ότι μέχρι το τέλος της δεκαετίας που διανύουμε θα πρέπει να υπάρξει σοβαρή μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και στροφή στις ΑΠΕ. Βάσει τούτου ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας εκτιμά ότι δεν υπάρχει ανάγκη για νέες ανακαλύψεις φυσικού αερίου και πετρελαίου, αφού οι υφιστάμενες φτάνουν και περισσεύουν μέχρι το 2050.
Γεωτρήσεις στον «πάγο»
Η πανδημία και οι περιορισμοί που επιβλήθηκαν παγκοσμίως έχουν δοθεί ως αιτιολογία για τη μεγάλη καθυστέρηση που παρουσιάζεται στην εκτέλεση του γεωτρητικού προγράμματος στα αδειοδοτημένα τεμάχια της Κυπριακής ΑΟΖ.
Μέσα στο 2020 θα γινόταν η ανόρυξη τουλάχιστον τριών ερευνητικών γεωτρήσεων στα Τεμάχια 6, 8 και 11 από την κοινοπραξία των ENI και TOTAL. Μέχρι σήμερα δεν έγινε καμία από αυτές και δεν είναι ξεκάθαρο το πότε ακριβώς θα γίνουν.
Την ίδια χρόνια θα γινόταν η επιβεβαιωτική και μία ερευνητική γεώτρηση στο τεμάχιο 10 από την κοινοπραξία των Exxon και Qatar. Μόλις πριν από μερικές εβδομάδες, παραμονές Χριστουγέννων, άρχισαν οι εργασίες για την πρώτη.
Πάντως η Κυβέρνηση εμφανίζεται καθησυχαστική ότι παρά τις αναβολές, οι προγραμματισμένες γεωτρήσεις θα προχωρήσουν μέσα στην επόμενη διετία. Επικαλείται τη δέσμευση των ενεργειακών κολοσσών που δραστηριοποιούνται στο νησί. Ως παράδειγμα για την κινητικότητα που έρχεται, παρουσιάζει την πρόσφατη αδειοδότηση του τεμαχίου 5 στις Exxon και Qatar.
Ακόμη περιμένει η «Αφροδίτη»
Από σαράντα κύματα πέρασε και η ανάπτυξη του κοιτάσματος «Αφροδίτη», η οποία αρχικά επρόκειτο να αρχίσει εντός του 2020. Με βάση το αρχικό πλάνο το φυσικό αέριο θα μεταφέρεται στην Αίγυπτο μέσω υποθαλάσσιου αγωγού και θα υγροποιείται στο Σταθμό Υγροποίησης Idku. Μέρος του θα πωλείται στην εσωτερική αγορά της Αιγύπτου και το υπόλοιπο θα εξάγεται στην Ευρώπη και τις παγκόσμιες αγορές. Ενδιαφέρον για αγορά είχε εκδηλώσει και η Ιορδανία.
Η ραγδαία πτώση των τιμών διεθνώς το 2016 ανέτρεψε και αυτά τα δεδομένα, με αποτέλεσμα η διαχειρίστρια κοινοπραξία να ζητήσει αλλαγή των όρων του Συμβολαίου το 2018. Μετά από ένα χρόνο συζητήσεων, υπεγράφη το αναθεωρημένο Σχέδιο Ανάπτυξης και Παραγωγής βάσει του οποίου η εκμετάλλευση του κοιτάσματος θα άρχιζε το 2025. Μάλιστα ο τότε Υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Λακκοτρύπης, είχε δηλώσει πως τέθηκαν αυστηροί όροι για την τήρηση του χρονοδιαγράμματος.
Το «τρένο» του 2025 χάθηκε αφού και σ’ αυτή τη φάση καταγράφηκαν σοβαρές καθυστερήσεις. Η δεύτερη επιβεβαιωτική γεώτρηση θα γινόταν μέσα στο 2021 και βάσει πλάνου το 2022 θα υπογράφετο η τελική επενδυτική απόφαση για να αρχίσουν μέσα στο 2023 οι εργασίες για απαραίτητες υποδομές. Άρα μέχρι στιγμής προβλέπεται καθυστέρηση τουλάχιστον ενός έτους και… βλέπουμε.
Τερματικό στο Βασιλικό
Στην πανδημία αποδίδεται και η καθυστέρηση στην υλοποίηση του έργου του τερματικού υγροποίησης στο Βασιλικό. Σύμφωνα με το αρχικό χρονοδιάγραμμα το έργο επρόκειτο να τεθεί σε λειτουργία το ερχόμενο καλοκαίρι. Τα πλάνα άλλαξαν και οι μηχανές του τερματικού αναμένεται να βάλουν μπρος το πρώτο εξάμηνο του 2023.
Οι αρμόδιοι διαβεβαιώνουν ότι οι εργασίες συνεχίζονται με εντατικούς ρυθμούς. Κατά την παρούσα φάση γίνονται εργασίες για την κατασκευή των εγκαταστάσεων για τη μεταφορά του φυσικού αερίου στον ηλεκτροπαραγωγικό σταθμό της ΑΗΚ. Παράλληλα -σε ναυπηγείο στην Κίνα- προχωρούν οι εργασίες για τη μετατροπή του μεταφορέα υγροποιημένου φυσικού αερίου «ΕΤΥΦΑ Προμηθέας», σε πλωτή μονάδα αποθήκευσης και επαναεριοποίησης. Αυτή την περίοδο οι εργασίες βρίσκονται στο στάδιο της εγκατάστασης στο πλοίο των μονάδων επαναεριοποίησης και ισχύος.
Σε σχετική ανακοίνωση που εκδόθηκε από την κατασκευάστρια εταιρεία China Petroleum Pipeline την Πέμπτη, ξεκαθαρίστηκε ότι οι εργασίες στο πλοίο «ΕΤΥΦΑ Προμηθέας» συνεχίστηκαν απρόσκοπτα καθ’ όλη την περίοδο των εορτών.
Το συγκεκριμένο έργο που θα προμηθεύει με καθαρό φυσικό αέριο τον Ηλεκτροπαραγωγό Σταθμό Βασιλικού, έχει χαρακτηριστεί ως μεγαλεπήβολο, με οφέλη πολλαπλά, σηματοδοτώντας τη μετάβαση σε ένα καύσιμο λιγότερο ρυπογόνο απ’ ό,τι τα πετρελαιοειδή, το οποίο θα ενισχύσει την προσπάθεια του νησιού για επίτευξη των δεσμευτικών στόχων του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα.
Λαμβάνοντας υπόψιν τα πιο πάνω, το συγκεκριμένο έργο φαίνεται να αποτελεί μάλλον και την τελευταία ευκαιρία της Κυβέρνησης Αναστασιάδη, να παραδώσει μαζί με την σκυτάλη στον επόμενο Πρόεδρο το 2023 και το μεγαλύτερο ενεργειακό έργο που έγινε ποτέ στην Κύπρο.
Σύσκεψη, η οποία θα ασχοληθεί με την έλευση του φυσικού αερίου και την πορεία υλοποίησης των έργων υποδομής, καθορίστηκε υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για την Παρασκευή 21 Ιανουαρίου.