Μπροστά σε μια αδιανόητη σκέψη βρίσκονται τις τελευταίες εβδομάδες οι Ευρωπαίοι ηγέτες: να σταματήσουν οι ΗΠΑ να εξοπλίζουν την Ουκρανία. Οι απειλές του Ντόναλντ Τραμπ έχουν θορυβήσει τους Ευρωπαίους οι οποίοι αγωνίζονται τώρα να δείξουν την υποστήριξη τους στην Ουκρανία, τόσο διπλωματικά όσο και στρατιωτικά ενώ παράλληλα προσπαθούν να μεταπείσουν τον αμερικανό πρόεδρο να μην κάνει τις απειλές του πράξη.
Περισσότεροι από δώδεκα Ευρωπαίοι ηγέτες βρέθηκαν στο Κίεβο χθες Δευτέρα, με αφορμή τη συμπλήρωση τριών ετών από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, την ίδια ώρα που η ΕΕ εργάζεται για ένα πακέτο στρατιωτικής βοήθειας αξίας τουλάχιστον 20 δισ. ευρώ.
«Η πιο ισχυρή δύναμη που έχει ο Τραμπ στην Ουκρανία είναι να απειλεί με τη μη παράδοση όπλων. Έχουμε, κατά την άποψή μου, έξι μήνες πριν αρχίσουμε να νιώθουμε πραγματικά την έλλειψη όπλων στην πρώτη γραμμή» δήλωσε στο Politico o πρώην υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας Ντμίτρο Κουλέμπα. Σχετικά καθησυχαστικός είναι και ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ο οποίος πιστεύει ότι ενώ η απώλεια της υποστήριξης των ΗΠΑ θα είναι μεγάλο πλήγμα, η Ουκρανία θα είναι σε θέση να συνεχίσει να μάχεται για πολλούς μήνες.
Η ανησυχία όμως μεταξύ των Ευρωπαίων για τις προθέσεις του Τραμπ είναι έκδηλη.
Όπως σχολιάζει το Politico, ένα μήνα μετά την ορκωμοσία του, ο Τραμπ ξεκίνησε ειρηνευτικές συνομιλίες με τη Ρωσία (χωρίς να συμβουλεύεται τους συμμάχους), ισχυρίστηκε ψευδώς ότι η Ουκρανία ξεκίνησε τον πόλεμο, αποκάλεσε τον Ζελένσκι «δικτάτορα» που είχε εξαπατήσει τις ΗΠΑ με δισεκατομμύρια δολάρια και τώρα καταργεί δεκαετίες πολιτικής, οικονομικής, διπλωματικής και στρατιωτικής πολιτικής των ΗΠΑ προς όλες τις χώρες της. Και η Ευρώπη τα έχει καταλάβει όλα αυτά. Για το λόγο αυτό ο επόμενος καγκελάριος της Γερμανίας, Φρίντριχ Μερτς, δήλωσε ότι η Ευρώπη πρέπει να αποκτήσει πλήρη «ανεξαρτησία» από τις Ηνωμένες Πολιτείες στον τομέα της άμυνας.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η βοήθεια των ΗΠΑ είναι πολύ σημαντική. Όταν το Κογκρέσο αρνήθηκε πριν από ένα χρόνο να εγκρίνει περισσότερη βοήθεια για το Κίεβο, ο ουκρανικός στρατός είχε σοβαρές ελλείψεις πυρομαχικών και αεράμυνας που επέτρεψαν στη Ρωσία να ασκήσει το πλεονέκτημά της κατά μήκος της πρώτης γραμμής.
Η κατάσταση στο έδαφος
Η Ουκρανία έχει τον μεγαλύτερο στρατό της Ευρώπης εκτός από τη Ρωσία, με 980.000 στρατιώτες δήλωσε ο Ζελένσκι νωρίτερα φέτος. Διατηρούν περισσότερα από 1.500 χιλιόμετρα μετώπου κατά των ρωσικών στρατευμάτων, καθώς και περίπου 400 τετραγωνικά χιλιόμετρα στη ρωσική περιοχή του Κουρσκ.
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν από την πλευρά του θέλει να επεκτείνει τον ρωσικό στρατό κατά 180.000 στρατιώτες για να φτάσει το 1,5 εκατομμύριο, ήδη Βορειοκορεάτες στρατιώτες έχουν προστεθεί στα πεδία της μάχης.
Από την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022, η Ουκρανία έχει χάσει 46.000 στρατιώτες που σκοτώθηκαν στη μάχη και 390.000 που τραυματίστηκαν στο πεδίο της μάχης, είπε ο Ζελένσκι αυτόν τον μήνα, αν και ορισμένοι αναλυτές πιστεύουν ότι ο πραγματικός αριθμός των απωλειών είναι μεγαλύτερος. Οι εκτιμήσεις των ρωσικών απωλειών κυμαίνονται από 600.000 έως 750.000 νεκρούς ή τραυματίες.
Η Ρωσία υφίσταται πάνω από 1.000 απώλειες την ημέρα καθώς προχωρά πολύ αργά κατά μήκος του μετώπου, καταλαμβάνοντας 4.168 τετραγωνικά χιλιόμετρα το 2024 – περίπου διπλάσιο από το μέγεθος του Λουξεμβούργου – σύμφωνα με το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου.
Η Ρωσία προμηθεύεται επίσης από τους συμμάχους της Ιράν και Βόρεια Κορέα drones, ρουκέτες, συστήματα πυροβολικού και έως και 8 εκατομμύρια βλήματα πυροβολικού.
Οι στρατιωτικές δαπάνες της Ρωσίας πέρυσι είχαν προβλεφθεί σε 145,9 δισ. δολάρια, ή 6,7% του ΑΕΠ της χώρας, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση Military Balance από το Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών (IISS).
Ο τεράστιος στρατός της Ρωσίας μπόρεσε να απορροφήσει τεράστιες απώλειες κατά τη διάρκεια του πολέμου. Το IISS υπολόγισε ότι 1.400 κύρια άρματα τέθηκαν εκτός μάχης, αλλά η χώρα εξακολουθεί να είναι σε θέση να αξιοποιήσει τα φθίνοντα αποθέματα της σοβιετικής εποχής και την αύξηση της εγχώριας παραγωγής.
Χρήματα, όπλα και πυρομαχικά
Στην πραγματικότητα όμως, χωρίς εξωτερική βοήθεια, η Ουκρανία θα είχε πέσει εδώ και πολύ καιρό.
Η Ουκρανία σχεδιάζει να δαπανήσει 50 δισ. ευρώ, ή περίπου το 26% του ΑΕΠ της, για την άμυνα και την ασφάλεια το επόμενο έτος.
Σύμφωνα με στοιχεία από το Ινστιτούτο Kiel, από τον Φεβρουάριο του 2022 έως το τέλος του 2024 οι ΗΠΑ δαπάνησαν 64 δισ. ευρώ για στρατιωτική υποστήριξη στην Ουκρανία, ενώ η Ευρώπη — συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου και της Νορβηγίας — συνεισέφερε σχεδόν 62 δισ. ευρώ. Τα περισσότερα από τα χρήματα αυτά διατέθηκαν για τον εφοδιασμό της Ουκρανίας με όπλα και πυρομαχικά, αν και υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον για χώρες που υπογράφουν απευθείας συμβάσεις με ουκρανικές αμυντικές εταιρείες.
Από την έναρξη του πολέμου, η Ουκρανία έχει λάβει τανκς, πυροβολικό και μαχητικά αεροσκάφη της Σοβιετικής εποχής από χώρες του πρώην Συμφώνου της Βαρσοβίας, αμερικανικής κατασκευής μαχητικά F-16, άρματα μάχης Abrams και συστήματα αεράμυνας Patriot, καθώς και πολωνικά κινητά οβιδοβόλα Krab, γαλλικά αεροσκάφη Mirage, γερμανικά άρματα μάχης Leopard, γαλλο-ιταλικά συστήματα αεράμυνας SAMP/T και άλλα.
Η Ευρώπη προμήθευσε επίσης την Ουκρανία με ένα εκατομμύριο βλήματα πυροβολικού πέρυσι, έπειτα από πολύμηνες καθυστερήσεις. Φέτος ο στόχος είναι να προμηθεύσει άλλα 1,5 εκατομμύριο βλήματα. Οι ΗΠΑ από την πλευρά τους έχουν στείλει περισσότερα από 3 εκατομμύρια βλήματα πυροβολικού των 155 mm στην Ουκρανία.
Επιπλέον, η Ουκρανία γίνεται παγκόσμιος ηγέτης στην παραγωγή drone, από τα φτηνά drones πρώτου προσώπου που χρησιμοποιούνται σε τεράστιους αριθμούς κατά μήκος της πρώτης γραμμής για να κυνηγήσουν Ρώσους στρατιώτες και τεθωρακισμένα και οχήματα, μέχρι drones μεγαλύτερης εμβέλειας που χτυπούν διυλιστήρια, θέσεις διοίκησης και βασικές υποδομές βαθιά μέσα στη Ρωσία.
Ένας πόλεμος χωρίς την Ουάσιγκτον
Τα νούμερα μιλούν από μόνα τους για το ποια είναι η στήριξη των ΗΠΑ στην Ουκρανία, τρία χρόνια τώρα και πόσο σημαντική είναι. Τι θα μπορούσε να συμβεί λοιπόν, αν τελικά οι ΗΠΑ σταματήσουν να παρέχουν βοήθεια στην Ουκρανία;
Μια απόσυρση των ΗΠΑ όχι μόνο θα κόστιζε στην Ουκρανία περίπου τα μισά όπλα της, αλλά θα στερούσε επίσης από τη χώρα πολλά από τα «πιο αποτελεσματικά» της, σύμφωνα με τον Ben Barry, ανώτερο συνεργάτη για χερσαίες πολεμικές μάχες στο IISS.
Ο Λιθουανός υπουργός Εξωτερικών Kęstutis Budrys δήλωσε στο Politico ότι υπάρχει «ορισμένος οπλισμός, συγκεκριμένος εξοπλισμός [που] η Ευρώπη δεν μπορεί να υποκαταστήσει τις ΗΠΑ», όπως συστήματα αεράμυνας και ορισμένα πυρομαχικά μεγάλου βεληνεκούς.
«Θα μας πάρει χρόνο και εργαζόμαστε πάνω σε αυτό… είναι μια πρόκληση γιατί δεν υπάρχουν άμεσα υποκατάστατα, αλλά μπορούμε να παρέμβουμε οικονομικά για να βοηθήσουμε την Ουκρανία να παράγει περισσότερα ίδια», είπε.
Αν και η Ευρώπη λοιπόν, έχει αυξήσει τις αμυντικές της δαπάνες τα τελευταία χρόνια και έχει κάνει προσπάθειες για να αυξήσει τις προμήθειες και την εγχώρια παραγωγή πυρομαχικών, η απώλεια των ΗΠΑ θα δημιουργήσει ένα κενό.
«Οι Ευρωπαίοι έχουν το πολύ έξι μήνες για να προχωρήσουν», είπε η Ουκρανή βουλευτής Ivanna Klympush, προσθέτοντας ότι «απλώς δεν έχουν αυτό που έχουν οι Αμερικανοί».
Όταν ο Francois Heisbourg του IISS ρωτήθηκε εάν η Ευρώπη θα μπορούσε να αντικαταστήσει ένα έλλειμμα χρηματοδότησης των ΗΠΑ,είπε «[σε] δημοσιονομικούς όρους; η απάντηση είναι ναι, είναι εφικτό. Τι είναι εφικτό πολιτικά, εάν θα υπάρξει η θέληση να το κάνει, αυτό μπορεί να συζητηθεί».
Ο Ζελένσκι είπε την περασμένη εβδομάδα ότι η εγχώρια παραγωγή όπλων της Ουκρανίας παρουσιάζει ισχυρή ανάπτυξη και αυτή τη στιγμή κερδίζει το 30% όσων χρειάζεται η Ουκρανία – κυρίως drones, συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου και πυροβολικό – αλλά αναγνώρισε ότι το ποσοστό αυτό δεν είναι ακόμα αρκετό.
Ακόμη και αν η Ουάσιγκτον εγκαταλείψει το Κίεβο, η Ουκρανία θα συνεχίσει να μάχεται, είπε ο Nick Reynolds, ερευνητής χερσαίων πολεμικών μαχών στο think tank Royal United Services Institute του Λονδίνου.
«Η Ουκρανία συνεχίζει να κρατά την πρώτη γραμμή με τις δικές της μονάδες, με τον εξοπλισμό που διαθέτει, [και ενώ] από πολλές απόψεις εξακολουθεί να βασίζεται στη δυτική υποστήριξη για πυρομαχικά, παράγει επίσης ένα σημαντικό ποσοστό από μόνη της», είπε.
Ο Ζελένσκι επιμένει επίσης ότι τα στρατεύματά του θα διατηρήσουν τη θέση τους, ανεξάρτητα από το τι θα κάνει ο Τραμπ. Ωστόσο, όσο γενναίος και αν ακούγεται και παρά την πεποίθηση ότι η χώρα του μπορεί να τα καταφέρει, η Ουκρανία επιθυμεί διακαώς να συνεχίσουν να της παρέχουν βοήθεια οι ΗΠΑ, καταλήγει το Politico.